نمایی کلی از فلات ایران

کشوری که ما اکنون آنرا "ایران" می نامیم ، سرزمین پهناور و حدود آن به قرار زیر بوده است:

۱- در شرق سه رشته کوه متوازی بنام کوههای سلیمان آن را محدود می ساخته است. کوه البرز که چون زنجیری از شرق به غرب کشیده شده است ، در سمت غربی از کوههای ارمنستان جدا شده ، از جنوب دریای مازندران می گذرد و به وسیله ی کوه بابا به هندوکش ، و کوه اخیر نیز به هیمالیا می پیوندد.

تصویر ماهواره ایی از رشته کوه البرز

نمونه ایی از قله های رشته کوه البرز

۲- در سمت غربی این فلات ، کوههای زاگرس یا کردستان قرار گرفته است که از شمال به جنوب امتداد دارد و از آنجا به جانب جنوب و شرق برگشته به دریای عمان می رسد.

دورنمایی از رشته کوه زاگرس

۳- فلات ایران از طرف شمال به رود کور (کوروش) ، دریای مازندران و قسمت علیای رود آمو (جیحون) محدود می شده است.

۴- و بالاخره جنوب منطقه ی مورد بحث را خلیج فارس و دریای عمان احاطه می کرده است.

خلیج همیشه فارس

با توجه به حدود مورد اشاره ، فلات "ایران باستان" مشتمل بوده است بر ایران کنونی ، افغانستان ، بلوچستان و پاکستان غربی تا سند ، و بدین ترتیب فلات ایران در فاصله ی بین دشت های بین النهرین و دره ی رود سند قار می گرفته و مساحت آن به دو میلیون و ششصد هزار کیلومتر مربع بالغ می شده است.

ب - آب و هوا

چنانکه می دانیم ، آب و هوای ایران به ویژه در بخش مرکزی آن یعنی کویر لوت خشک است و به استثنای سواحل دریای مازندران که باران زیاد می بارد ، میزان بارندگی آن از ۲۲ ای ۲۸ سانتیمتر تجاوز نمی کند، به طوریکه از نوشته های کهن بر می آید ، رطوبت این فلات در دورانهای قدیم بیش از امروز بوده است. بنا به گفته ی جکسن مستشرق معروف آمریکایی ، در اوستا نام جنگل بزرگی به اسم جنگل سفید آمده که در خراسان امروزی قرار داشته ولی اکنون اثری از آن باقی نیست.
جهت وزش باد های ایران ، شمال غربی و جنوب شرقی است. دسته ی نخست را بادهای شمالی آمریکا تشکیل می دهد که پس از عبور از اقیانوس اطلس ، از راه دریای مدیترانه به شامات و آسای صغیر می رسد و از ایران و هند می گذرد ،و دومین دسته ، بادهایست که از اقیانوس هند تولید شده ، به سوی ایران جریان پیدا می کند.

مسیر حرکت بادها از اقیانوس هند به سمت ایران